Naar schatting hebben wereldwijd zo'n 253 miljoen mensen te maken met een visuele beperking. Ongeveer tachtig procent van deze aandoeningen kan worden voorkomen of genezen.
Wat zijn de meest voorkomende visuele beperkingen en hoe ziet de wereld eruit als je er een hebt? We bekeken vijf aandoeningen van dichtbij om inzicht te krijgen in hoe de wereld eruitziet met een visuele beperking. We vroegen aan Damian Lake, oogarts in het wereldberoemde Queen Victoria Hospital in East Grinstead (Engeland) om enkele tips te geven over hoe te leven met deze aandoeningen.
Een cataract verwijst naar de vertroebeling van de natuurlijke ooglens, die zich achter de iris en de pupil bevindt. Er zijn drie verschillende soorten staar:
Het is nog onbekend wat staar veroorzaakt, maar een aantal factoren vergroten je kansen op het krijgen van deze aandoening, waaronder erfelijkheid, oogletsel, diabetes en roken.
Leven met staar beïnvloedt de manier waarop je de wereld om je heen ziet. Het kan moeilijk zijn om je te concentreren op bepaalde dingen zoals woorden of fysieke objecten. Je zicht lijkt troebel, alsof er een mist voor je oog hangt.
Soms zie je ook een 'halo' en dat beïnvloedt de manier waarop je licht ziet. Je kunt dan het gevoel krijgen dat het licht helderder is dan het zou moeten zijn.
Behandeling voor staar is op korte termijn mogelijk met een sterkere leesbril of contactlenzen en leeslampjes, maar de enige langetermijnbehandeling bestaat uit een operatie om de lens te verwijderen en te vervangen.
Oogarts Damian Lake zegt: "Er is geen gegarandeerde manier om staar te voorkomen, maar een gezond voedingspatroon met antioxidanten zoals vitamine C en E in de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid wijst erop dat het je kans op het ontwikkelen van staar vermindert".
Diabetes komt vaak in het nieuws, maar het gaat zelden over diabetische retinopathie. Diabetische retinopathie is een diabetische complicatie waarbij hoge bloedsuikerspiegels de achterkant van het oog beschadigen.
Als dit niet wordt behandeld kan het blindheid veroorzaken. Het kan zowel bij diabetes type 1 als type 2 voorkomen.
Iemand met diabetes kan de kans op het ontwikkelen van diabetische retinopathie verkleinen door de bloedsuikerspiegel, de bloeddruk en het cholesterolniveau onder controle te houden.
De symptomen van deze aandoening bestaan meestal uit het verslechteren of het plotseling verliezen van het gezichtsvermogen, drijvende deeltjes in je gezichtsveld, wazig of gedeeltelijk zicht en soms pijn of roodheid rond het oog.
Als je diabetische retinopathie hebt, voelt het aan als hieronder beschreven:
Wanneer je diabetische retinopathie hebt en iets probeert te lezen, kan het lastig zijn om afzonderlijke woorden of letters te onderscheiden, vooral als het lettertype te klein is. Je zicht wordt wazig en je ziet soms drijvende deeltjes.
Naarmate diabetische retinopathie zich ontwikkelt, wordt het steeds moeilijker om te lezen. De symptomen zullen na verloop van tijd geleidelijk verslechteren. Er is ook kans op pijn en ontsteking van de ogen.
Behandeling wordt meestal alleen aanbevolen als er een ernstig risico op verlies van het gezichtsvermogen is. Een behandeling kan bestaan uit een laserbehandeling, injecteren van medicatie in de ogen of een operatie om littekens en bloed uit de ogen te verwijderen.
Damian Lake voegt hieraan toe: "Als je diabetes hebt, is het belangrijk om altijd goed te letten op het bloedglucosegehalte, om niet te roken en regelmatig je bloeddruk te laten controleren.”
Soms bekend als AMD, leeftijdsgebonden maculadegeneratie wordt het vaakst aangetroffen bij vijftig- en zestigplussers en beïnvloedt het middelste deel van het gezichtsvermogen. Het veroorzaakt niet altijd totale blindheid, maar kan dagelijkse activiteiten zoals tv kijken en autorijden moeilijker maken.
Als je AMD hebt, kun je heel wat symptomen ervaren, bijvoorbeeld objecten die er kleiner uitzien dan normaal, kleuren die minder helder lijken dan vroeger, rechte lijnen aanzien voor golvende lijnen of zelfs het ervaren van hallucinaties.
Het lezen van dit artikel kan bijzonder moeilijk zijn voor iemand met AMD, omdat het erg moeilijk is om te focussen. Bekijk het door hun ogen in ons voorbeeld hiernaast:
Leven met maculadegeneratie kan heel moeilijk zijn, omdat het je vermogen om je te concentreren op alledaagse taken, zoals het lezen van een boek beïnvloedt. Deze aandoening kan ervoor zorgen dat objecten kleiner lijken dan ze zijn, kleuren minder helder lijken en zelfs rechte lijnen er golvend uitzien.
Maculadegeneratie kan ook leiden tot hallucinaties, en hoewel ze minder vaak voorkomen, kunnen ze bijzonder beangstigend zijn voor de persoon die ze ervaart.
Behandelingen variëren van visuele hulpmiddelen en standaard ooginjecties tot fotodynamische therapie, afhankelijk van de ernst van de aandoening.
"De prevalentie neemt aanzienlijk toe voor mensen boven de 75. De belangrijkste risicofactoren zijn leeftijd, genetica en roken, maar er is enig bewijs dat ook hartaandoeningen, obesitas, hoge bloeddruk en hoge cholesterol effect kunnen hebben", aldus Damian Lake.
Glaucoom is een veelvoorkomende oogaandoening die wordt veroorzaakt doordat de oogzenuw beschadigd raakt door een opeenhoping van vocht in het voorste deel van het oog, waardoor de druk in het oog toeneemt. Deze aandoening komt meestal voor bij mensen boven de zeventig jaar en kan leiden tot het verlies van gezichtsvermogen als dit niet behandeld wordt.
Deze visuele beperking kan leiden tot een aantal symptomen, waaronder:
Glaucoom is een moeilijke aandoening om te visualiseren, omdat veel van de symptomen onzichtbaar zijn. De afbeelding hierboven laat echter zien hoe een tekstgedeelte eruit ziet voor een persoon met glaucoom.
Symptomen van glaucoom zijn meestal onzichtbaar en omvatten oogpijn en hoofdpijn, waardoor men deze soms moeilijk kan verklaren en diagnosticeren.
Naarmate glaucoom zich ontwikkelt, verergert het symptoom van wazig zicht na verloop van tijd steeds meer en is het moeilijk om te focussen. Hoewel het een veelvoorkomende aandoening is, kan glaucoom uiteindelijk leiden tot verlies van het gezichtsvermogen als het niet wordt behandeld.
Verlies van het gezichtsvermogen als gevolg van glaucoom kan niet ongedaan gemaakt worden door een behandeling, maar er zijn preventieve maatregelen om ervoor te zorgen dat het niet erger wordt. Hieronder vallen onder meer oogdruppels, laserbehandeling en indien nodig een operatie.
"Acuut glaucoom wordt ofwel behandeld met een laser om een opening in de iris te creëren, met medicijnen om de druk in het oog te verminderen of soms met een operatie om de lens te verwijderen", zegt Damian Lake. "Bij chronisch glaucoom houdt de behandeling meestal in om dagelijks druppels in te brengen en zo de oogdruk te verlagen. Soms maakt men gebruik van een laser om de druk in het oog te verminderen of een operatie om de uitstroom te verhogen".
Netvliesloslating is een van de minst voorkomende aandoeningen in onze lijst, maar toch is het belangrijk om te noemen. Netvliesloslating komt meestal voor bij mensen boven de zestig jaar. Bij deze aandoening scheidt de dunne laag van lichtgevoelig zenuwweefsel zich af van de onderliggende lagen, waardoor je zicht vervormt en wazig wordt.
Netvliesloslating is een ernstige aandoening en moet snel worden behandeld om blijvende schade aan het gezichtsvermogen te voorkomen. Eerste symptomen omvatten drijvende deeltjes in het oog en lichtflitsen, maar kunnen zich ontwikkelen tot een gordijn of schaduw die zich over het oog verspreidt.
Ons plaatje hierboven laat zien hoe het zou zijn om dit artikel met een schaduw over het oog te lezen, wat een beangstigende ervaring kan zijn wanneer het plotseling en onverwacht voorkomt.
Netvliesloslating is een angstaanjagende oogaandoening voor degenen die het ervaren en het moet snel worden behandeld om blijvende schade aan het oog te voorkomen.
Het begint meestal met drijvende deeltjes die kunnen bewegen en het moeilijk maken om te focussen. Deze groeien dan geleidelijk uit tot een schaduw over het oog en verschijnen dan als een gordijn dat over de zichtlijn beweegt.
Behandeling voor deze aandoening bestaat uit een operatie die meestal snel na een diagnose wordt uitgevoerd om ervoor te zorgen dat men het netvlies kan vastmaken vóór dat het permanente schade aan het gezichtsvermogen veroorzaakt.
Damian Lake zegt over netvliesloslating: "Als je lichtflitsen of drijvende deeltjes in je gezichtsveld ziet, kan dit een teken zijn van een netvliesscheuring die kan leiden tot een netvliesloslating. In dit geval is het het veiligst om een bezoek te brengen aan een oogarts."
Het is niet voor niets belangrijk om regelmatig naar de opticien te gaan voor een oogmeting. Mocht je last hebben van een van de bovenstaande symptomen, neem dan meteen contact op met een arts.
Als je denkt dat je een van deze aandoeningen hebt, is het een goed idee om met je opticien te praten over de behandelingsopties die voor jou beschikbaar zijn. Als je op zoek bent naar de juiste visuele hulpmiddelen, kijk dan eens naar ons assortiment contactlenzen.
Mr Damian Lake is een Fellow van het Royal College van Oogartsen en Consultant Oogarts en Directeur van het wereldberoemde Queen Victoria Hospital in East Grinstead (Engeland). Bezoek zijn website hier.
